تاریخچه موزه های صلح دنیا

موضوع تاسیس موزه های صلح ایده نسبتا نوینی در جهان به شمار می آیند. در حالی که در طول چند قرن اخیر از طریق یادمان ها٬ ادبیات٬ هنر و موزه های جنگ به طرز باشکوهی به مقوله «جنگ» پرداخته شده است. در مقابل این روایت های تقریبا یک طرفه٬ این ایده مطرح شد که جزئیات جنگ ، سبعیت٬ هزینه های انسانی گزاف مربوط به جنگ و تمامیت جنگ که چیزی فراتر از شکوه و شجاعت است در فضای سازمان یافته یک موزه به طور کامل ثبت شود. انگیزه چنین تلاشی این اعتقاد است که «آگاه کردن مردم از واقعیت جنگ مانند آموزش دادن صلح به آنهاست.»

شروع عصر جنگ های جدید در پایان قرن نوزدهم انگیزه ای به فعالان اجتماعی داد تا اولین موزه  صلح عصر ما را بنا نهند. در سال  1902 ٬ موزه بین المللی جنگ وصلح در لوسرن سوئیس به روی عموم گشوده شد. دودهه بعد موزه صلح دیگری ریشه گرفت. به دنبال آثار ویران کننده جنگ جهانی اول بر جامعه اروپا بویژه جمهوری آلمان٬ ارنست فرد ریش اولین موزه بین اللملی ضد جنگ رادر سال 1925 تاسیس کرد که بعد ها در سال1933 با متواری شدن فرد ریش٬ توسط رژیم نازی بسته شد. موج دوم موزه های صلح بعد از سال های ویرانگر جنگ جهانی دوم به پا خاست. بسیاری از این موزه ها در ژاپن بنا نهاده شد; جایی که درک عمیقی از عواقب مرگبار کاربرد جنگ افراز های هسته ای به وجود آمده بود. شهرهای هیروشیما و ناکازاکی پیشروان مبارزه سرسختانه به سلاح های هسته ای شدند و این مبارزه در سراسر دنیا گسترش یافت. علاوه بر آن در آلمان بعد از جنگ نیز چندین موزه صلح بنا شد.

امروزه موزه های صلح در تمام قاره های زمین گسترده شده اند. گر چه در دنیا جنگ همچنان وجود دارد٬ با رشد موزه های صلح می توان به پایان جنگ ها امیدوارشد. تلاش هایی که برای پیشبرد صلح صورت می گیرد در حال گسترش هستند. هر چه حضور موزه های صلح بیشتر می شود٬ پیام صلح برای مردم قوی تر میشود تا به آن روی بیاورند٬تحسینش کنند و به عنوان بخشی از عقاید خود بپذیرند.

هر چند در برخی از کشورهای دارای پیشینه تجاوز به سایر کشور ها و مبتلا به اندیشه نظامی گری مفرط٬ موزه های صلح به عنوان مرکزی برای مبارزه با این اندیشه شکل گرفته اند اما در ایران که دارای فرهنگی مبتنی بر صلح و دوستی است و نه تنها به کشور های همسایه گزندی نرسانده بلکه گاه و بیگاه از سوی آنان مورد تهاجم و تجاوز قرار گرفته ٬ موزه صلح معنایی دو چندان دارد و مکانی است برای یادآوری ارزهای والایی همچون دوستی، همزیستی مسالمت آمیز و احترام به خویشتن و دیگران.

در بسیاری از موزه های صلح دنیا، فجایع سیاهی که در جنگها رخ داده بعنوان موضوع اصلی موزه مورد توجه قرار گرفت از جمله در موزه صلح هیروشیما که فاجعه بمباران اتمی هیروشیما در آن روایت میشود. در موزه صلح تهران نیز فاجعه کاربرد سلاحهای شیمیایی علیه ایران بعنوان محور اصلی روایت موزه و نشان دادن خشونت جنگ و اهمیت صلح مورد توجه قرار گرفته .