نخستین وبینار از سلسله وبینارهای ماهانه موزه صلح تهران، روز سوم مرداد 1400 با موضوع مقدمه‌ای بر حقوق بین‌المللی بشردوستانه از سوی موزه صلح تهران، مرکز ارتباطات و امور بین‌الملل شهرداری تهران و ایکوم ایران بر بستر زوم برگزار شد. در این وبینار آقای دکتر پوریا عسکری با موضوع حقوق بین‌المللی بشردوستانه و خانم منا بادامچی‌زاده با موضوع معرفی موزه صلیب سرخ و هلال احمر ژنو صحبت کردند.

در ابتدای این وبینار، خانم الهه پوینده، مدیر داخلی موزه ضمن خوشامدگویی و معرفی برنامه، مرور کوتاهی بر تور مجازی موزه کردند. سپس دکتر پوریا عسکری، عضو هیات علمی دانشکده حقوق دانشگاه علامه طباطبایی به شرح مختصری از اصول بنیادین حقوق بشردوستانه بین‌المللی پرداختند. ایشان ابتدا توضیح دادند که جنگ یک واقعیت تلخ است که به دلایل مختلف سیاسی و استراتژیک شکل می‌گیرد، بنابراین مقرراتی ایجاد شده‌اند تا درگیری مسلحانه یا جنگ را کنترل کنند و از حقوق افراد غیرنظامی یا کسانی که دیگر در جنگ مشارکت ندارند (تسلیم، اسیر، یا مجروح شده‌اند) صیانت کنند. ایشان ضمن بیات تفاوت حقوق بشردوستانه با حقوق بشر، گفتند حقوق بین‌المللی بشردوستانه در شرایط جنگی کاربرد دارد و به دنبال تحدید ابعاد مختلف جنگ است.

در ادامه، دکتر عسکری گفتند محدود کردن سلاح‌ها و روش‌های جنگی قابل قبول در درگیری‌های مسلحانه به منظور به حداقل رساندن خسارت وارده بر اماکن غیرنظامی (فرهنگی، تاریخ، بهداشتی، آموزشی، و ...) و آسیب وارده بر افراد غیرنظامی و محیط زندگی آن‌هاست؛ به همین منظور، حقوق بشردوستانه استفاده از سلاح‌ها و استراتژی‌هایی که نمی‌توانند بین اهداف نظامی و غیرنظامی تفاوت قائل شوند (سلاح‌های کشتار جمعی) را ممنوع می‌کند. قوانین جنگی دارای ضمانت اجرا هستند و جنایتکاران جنگی که از این قوانین حقوق بشردوستانه تخطی می‌کنند در دادگاه‌های بین‌المللی قابل محاکمه‌اند.

در قسمت بعد، دکتر عسکری از چالش‌های اجرای حقوق بشردوستانه صحبت کردند و گفتند متأسفانه بسیاری از جنگ‌آوران و طرف‌های درگیری در دنیای حاضر به اصول حقوق بشردوستانه پایبند نیستند. این شرایط خصوصاً در جنگ‌های نابرابر که بین دولت‌ها و گروه‌های شورشی اتفاق می‌افتد تشدید می‌شوند. به علاوه، مرجعیت قضایی دادگاه‌های کیفری بین‌المللی در سطح جهان وابسته به پذیرش دولت‌هاست و در نتیجه برخی از دولت‌های متخاصم که تمایلی به پذیرش اصول حقوق بشردوستانه و تحدید روش‌های جنگی‌شان ندارند در حوزه‌ قضایی این دادگاه‌ها قرار نمی‌گیرند. در نهایت مشکل دیگری هم در مسیر اجرای اصول حقوق بشردوستانه وجود دارد و آن پیشرفت تکنولوژی است که باعث می‌شود قوانین مصوب موجود (مانند کنوانسیون‌های چهارگانه‌ی ژنو و پروتکل‌های الحاقی) در تمام شرایط فعلی کاربرد نداشته باشند و یا کاربردشان نیازمند اصلاحات و تغییراتی باشد.

در بخش سوم وبینار، خانم بادامچی‌زاده درباره‌ موزه‌ بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر ژنو سخن گفتند. ایشان توضیح دادند که این موزه‌ مأموریت خود را در قالب «درک تاریخ، رخداد‌های فعلی و چالش‌های موجود در رابطه با کمک‌های بشردوستانه» تعریف می‌کند و فعالیتش را بر سه موضوع «دفاع از شأن انسان»، «بازیابی ارتباطات خانوادگی»، و «کاهش خطرات طبیعی» متمرکز کرده است. بخش‌های مختلف موزه می‌کوشند شنیدن روایت شاهدان (قربانیان جنگ‌ها یا فعالان حقوق بشر)، تأمل در رنج‌های ناشی از جنگ و بلایای طبیعی، و قدم برداشتن برای تغییر جهان در جهت مثبت را تشویق کنند.

در بخش پایانی وبینار، شرکت‌کنندگان پرسش‌های خود را مطرح کردند.

وبینارهای ماهانه موزه صلح تهران که یکشنبه‌های اول هر ماه برگزار خواهند شد به بررسی ابعاد مختلف صلح و هم‌چنین سناریوی موزه صلح تهران (ترویج فرهنگ صلح از طریق نمایش پیامدهای جنگ و تأثیرات استفاده از سلاح‌های شیمیایی) خواهند پرداخت. هدف از این وبینارها، ‌آشنایی مخاطبان عام و دانشجویانِ رشته‌های مختلف با برخی مفاهیم مرتبط با حوزه صلح و هم‌چنین ارتباط این مفاهیم با موزه صلح تهران است.

پوستر برنامه را از اینجا و فایل PDF ارائه آقای دکتر پوریا عسکری از اینجا می توانید دریافت کنید.